Kitap Değerlendirmeleri: Türklere Güvendiler

 

 Türkiye tarih boyunca Türk topraklarına sığınanlara ev sahipliği yapan ve topraklarına sığınan farklı milletten insanlar hor görmeyen bir devlet oldu. Osmanlı döneminden başlayan bu gelenek bugün de devam ediyor. Türk topraklarına sığınan yabancı kişi ve milletleri düşününce ilk olarak aklımıza Yahudiler, Kürtler, Bosnalılar, Arnavutlar ve Eskişehir'deki Kırım Tatarları geliyor. Halbuki Türk topraklarına sığınan milletler bundan çok daha fazlası. Emekli büyükelçi ve akademisyen Ender Arat, Türklere Sığındılar isimli kitabında tarih boyunca Türk topraklarına sığınan yabancı toplulukları ve bu topluluklardaki sanatçılar, zanaatkarlar, yazarlar ve sonradan Osmanlı ve Türk ordusunda görev yapan sığınmacıları, ayrıntılı bir biçimde ve resmi belgelere dayanarak incelemiş. Kitabı okumaya başladığınızda hem Osmanlı ve Türk milletinin bu hoşgörü politikasına hayran kalıyor hem de yazar Ender Arat'ın bu kitabı hazırlarken nasıl inatla Türk topraklarına sığınanların izini sürdüğünü görüyor ve Ender Bey'in bu çabasını takdir ediyorsunuz.  Kitapta ilgimi çeken ve altını çizdiğim pek çok nokta oldu. Avusturya imparatorluğunun baskısından kaçan pek çok Macar Türk topraklarına sığınmış. Bunlar arasında prensler, askerler, sanatçılar ve yazarlar mevcut. Bu tarihi bilgileri öğrendikten sonra Macaristan'ın neden Avrupa ülkeleri arasında Türkiye'yi savunduğunu daha iyi anlıyorsunuz. Rusya'daki ihtilal'den kaçan Rusların 1920'lerde Türkiye'ye sığınmış olması ilginç bir detay, bu Rus akını sayesinde bugün hala müşterilerini ağırlayan Ayaspaşa Rus Lokantası ortaya çıkmıştır. Ayrıca ailesi yüzyıllardır Rus çarına vodka yapan Vladimir Smirnoff'ta Türkiye'ye sığınan Rus mülteciler arasında olduğunu bu kitap sayesinde öğrenmiş oldum. Smirnoff daha sonra Paris'e geçiyor ve orada Smirnof markasını hayata geçiriyor. Bu gibi pek çok tarihi anektod bu kitapta yer alıyor.

İlber Ortaylı'nın tavsiye kitaplar listesinde olmasıyla dikkatimi çeken bu kitabı okurken büyük keyif aldım. Yazar Ender Arat'ın emekli büyükelçi olmasının da yardımıyla Türkiye'ye sığınan milletlerle ilgili resmi belgelere bu kitapta yer vermesi , tarihteki Türkiye'ye sığınan mültecilere karşı azimle derin araştırmalar yapması alkışlanacak cinsten. Eğer tarih seviyorsanız. Bu kitabı kaçırmayın.